Боловсрол

"Түншлэлд суурилсан техникийн болон мэргэжлийн боловсрол, сургалт" төслийн санаачилга, санхүүжилтээр энэхүү судалгааг "Үндэсний судалгаа зөвлөгөөний төв" гүйцэтгэв.

Интернэт хэрэглэхдээ юунд анхаарах тухай өсвөр насны хүүхдүүдэд зориулсан энэхүү гарын авлагыг Харилцаа, холбооны зохицуулах хороо, НҮБ-ын Хүүхдийн сан хамтран гаргав.

Хүүхэд, залуучууд, гэр бүлийн эрх, үүрэг, оролцоо

Өмнөговь аймгийн орон нутгийн сонин болох Говийн мэдээ сонины 1957-1998 оны дугааруудын боловсролын холбогдолтой мэдээ, нийтлэлүүдийн түүвэр.

Боловсролыг дэмжих жилийн хүрээнд Өмнөговь аймгийн Төв номын сангаас эмхэтгэн гаргав.

"Амьдрах ухааны чадвар" багц гарын авлага

• Сэтгэлийн хөдөлгөөн
• Сэтгэлийн хөдөлгөөнийг тодорхойлох
• Сэтгэлийн хөдөлгөөний шалтгаан, үр дагавар
• Сэтгэлийн хөдөлгөөн, зан үйлээ хянах, зохицуулах
• Сэтгэлийн хөдөлгөөнөө бусдад ойлгуулан харилцах
• Уур, уураа илэрхийлэх

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Хэлний бодлогын үндэсний зөвлөлөөс эрхлэн Дэлхийн банкны санхүүжилтээр хэвлэв.

Европын холбооны санхүүжилтээр ГОПА олон улсын зөвлөх компани, Германы хамтын ажиллагааны нийгэмлэгийн хамтарсан консорциум хэрэгжүүлж буй Монгол Улсын техник, мэргэжлийн боловсрол, сургалтын салбарыг дэмжих төсөл-1

НҮБ-ын Тогтвортой хөгжлийн сангийн санхүүжилтээр хэрэгжиж буй "Малчдын нийгмийн хамгааллыг өргөжүүлж, цочролд бэлэн байх чадавхийг нэмэгдүүлэх нь" НҮБ-ын хамтарсан төслийн хүрээнд НҮБ-ын Хүн амын сангаас иргэдийн нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд ба эрхийн талаар болон жендерт суурилсан хүчирхийллээс сэргийлэх мэдлэгийг нэмэгдүүлэх, мөн өөртөө итгэлтэй байх, харилцааны ур чадвар, шийдвэр гаргалт, стрессээ зохицуулах зэрэг зөөлөн ур чадваруудаа хөгжүүлэхэд зориулж 3 цуврал комик номыг хэвлэн гаргалаа. Уг цувралыг Боловсролын Ерөнхий Газрын Насан туршийн боловсролын хэлтэстэй хамтран боловсруулав.

Эмхэтгэсэн: Х.Батсайхан /БМИҮЗ-ийн захирал/
Р.Ундрахбаяр /Монгол тэмүүлэл сургуулийн сургалтын менежер/
Зургийг: Д.Санжаажамц, Г.Мөнхмягмар

МОНГОЛ ГЭР ТӨСЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА .................... 6
I бүлэг. МОНГОЛ ГЭРИЙН ҮҮСЭЛ, ХӨГЖИЛ ............. 7
1.1 Монгол гэрийн үүсэл, хөгжил ........................ 7
1.1.1 Орон байр үүсэхэд агуй нөлөөлсөн нь ............. 7
1.1.2 Газар малтмал сууц эрүкэ ................ 8
1.1.3 Урц ......................... 9
1.1.4 Тэрэгт сууц .................. 9
1.1.5 Ханат гэр ....................... 10
1.1.6 XIII зууны үеийн монгол гэр ...... 10
1.1.7 XVI-XX зууны монгол гэр .................. 11
1.2 Монгол ястан, угсаатны гэр .............. 12
1.2.1 Түрэг гэр .................... 12
1.2.2 Монгол гэр ............... 13
II бүлэг. МОНГОЛ ГЭРИЙН БҮТЭЦ ............. 14
2.1 Гэрийн мод ................ 14
2.1.1 Тооно ................ 15
2.1.2 Унь ................ 16
2.1.3 Хана ........... 17
2.1.4 Хаалга .................. 18
2.1.5 Багана .................... 18
2.2 Гэрийн бүрээс .................... 19
2.2.1 Эсгий хийх ....................... 19
2.2.2 Өрх ..................... 19
2.2.3 Дээвэр .............. 20
2.2.4 Туурга ............. 20
2.2.5 Бүслүүр ............... 21
2.2.6 Хаяавч ........................... 21
III бүлэг. МОНГОЛ ГЭР БАРИХ ДАРААЛАЛ ......... 22
3.1 Шав тавих ........................ 22
3.2 Шал тавих ......................... 23
3.3 Хана дугуйлах ............... 23
3.4 Хаалга барих ............... 24
3.5 Тооно өргөх .................... 25
3.6 Багана тулах ............... 26
3.7 Унь өлгөх .................. 26
3.8 Цаваг дээвэр тавих .......... 28
3.9 Туурга нөмөргөх ............ 29
3.10 Бүслүүр татах ............ 29
3.11 Хаяавч татах ............ 30
3.12 Өрх тавих ................ 30
3.13 Гэрийн эд тавилга тавих ............. 32
3.14 Ширдэг дэвсгэр дэвсэх ....... 32
3.15 Гэр хөнгөлж барих ........ 34
3.16 Гэр буулгах .............. 34
IV бүлэг. МОНГОЛ ГЭР ШИНЖЛЭХ УХААНТАЙ ХОЛБОГДОХ НЬ .... 37
4.1 Монгол гэрийн үндсэн хэмжээний нэгж хэмжээсийг тогтоох үндэслэл ......... 37
4.2 Гэрийн шугаман хэмжээг тогтоох аргачлал ........................... 38
4.3 Монгол гэрийн статистик ачааллыг тооцоолох нь .............. 40
4.4 Салхины статистик ачааллыг тооцоолох .......... 42
4.5 Монгол гэрийн ачааллын хүчний үйлчлэл ........ 43
4.6 Гэрийн дулаан алдалтын хэмжээг тооцох нь ........... 46
4.7 Монгол гэр - нарны цаг тоолол ............. 47
V бүлэг. МОНГОЛ ГЭР-АРДЫН АМАН ЗОХИОЛД .... 49
5.1 Гэрийн ерөөл, магтаал ....... 49
5.2 Зүйр цэцэн үгс ............... 52
5.3 Оньсого, таавар ..

НҮБ-ын Тогтвортой хөгжлийн сангийн санхүүжилтээр хэрэгжиж буй "Малчдын нийгмийн хамгааллыг өргөжүүлж, цочролд бэлэн байх чадавхийг нэмэгдүүлэх нь" НҮБ-ын хамтарсан төслийн хүрээнд НҮБ-ын Хүн амын сангаас иргэдийн нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд ба эрхийн талаар болон жендерт суурилсан хүчирхийллээс сэргийлэх мэдлэгийг нэмэгдүүлэх, мөн өөртөө итгэлтэй байх, харилцааны ур чадвар, шийдвэр гаргалт, стрессээ зохицуулах зэрэг зөөлөн ур чадваруудаа хөгжүүлэхэд зориулж 3 цуврал комик номыг хэвлэн гаргалаа. Уг цувралыг Боловсролын Ерөнхий Газрын Насан туршийн боловсролын хэлтэстэй хамтран боловсруулав.

Олон улсын хөдөлмөрийн товчооны хэвлэл нийтлэл нь Зохиогчийн эрхийн тухай түгээмэл конвенцын 2 дугаар Протоколд заасны дагуу зохиогчийн эрх эдэлнэ. Гэвч эх сурвалжийг нь дурдсан тохиолдолд зөвшөөрөл авалгүйгээр тэдгээрээс иш татан ашиглаж болно.

НҮБ-ын Тогтвортой хөгжлийн сангийн санхүүжилтээр хэрэгжиж буй "Малчдын нийгмийн хамгааллыг өргөжүүлж, цочролд бэлэн байх чадавхийг нэмэгдүүлэх нь" НҮБ-ын хамтарсан төслийн хүрээнд НҮБ-ын Хүн амын сангаас иргэдийн нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд ба эрхийн талаар болон жендерт суурилсан хүчирхийллээс сэргийлэх мэдлэгийг нэмэгдүүлэх, мөн өөртөө итгэлтэй байх, харилцааны ур чадвар, шийдвэр гаргалт, стрессээ зохицуулах зэрэг зөөлөн ур чадваруудаа хөгжүүлэхэд зориулж 3 цуврал комик номыг хэвлэн гаргалаа. Уг цувралыг Боловсролын Ерөнхий Газрын Насан туршийн боловсролын хэлтэстэй хамтран боловсруулав.

Баримтлах зарчим 1: Вэб сайтын агуулга, мэдээлэл нь хэрэглэгчдэд ээлтэй, хүссэн хэлбэрээр мэдээллийг хүлээн авч танилцах боломжтой байх
Аргачлал 1.1 Бичмэл (текстэн) орлуулга болон тайлбарт тавигдах шаардлага
Аргачлал 1.2 Аудио болон видео агуулгад тавигдах шаардлага
Аргачлал 1.3 Хялбар байдлаар нэмэлт өөрчлөлт оруулж болохуйц байх
Аргачлал 1.4 Ялгагдахуйц байх шаардлага
Баримтлах зарчим 2: Вэб сайтын бүрэлдэхүүн хэсгүүд бүрэн ажиллагаатай, удирдаж болохуйц байх шаардлагатай
Аргачлал 2.1 Компьютерийн гарын хүртээмжид тавигдах шаардлага
Аргачлал 2.2 Хэрэглэгчид хангалттай хугацаа олгох шаардлага
Аргачлал 2.3 Гацалтаас сэргийлэх шаардлага
Аргачлал 2.4 Вэб хуудсыг удирдаж залж болохуйц байх шаардлага
Баримтлах зарчим 3: Хялбар ойлгомжтой байх шаардлага
Аргачлал 3.1 Уншигдахуйц байх шаардлага
Аргачлал 3.2 Тааварлаж болохуйц байх
Аргачлал 3.3 Мэдээлэл оруулахад туслах функцтэй байх шаардлага
Баримтлах зарчим 4: Найдвартай боловсруулагдсан байх шаардлага
Аргачлал 4.1 Нийцтэй байх шаардлага
Тохирол
WCAG 2.0 Glossary - Вэб агуулгын мэдээллийн хүртээмжтэй байдлыг
хангах аргачлалын нэр томьёоны тайлбар

Нээлттэй шинжлэх ухаан нь шинжлэх ухаан, нийгмийн сайн сайхны төлөө шинжлэх ухааны хамтын ажиллагаа, мэдээлэл солилцоог нэмэгдүүлдэг.

Нээлттэй шинжлэх ухаан нь шинжлэх ухааны олон хэл дээрх мэдлэгийг хүн бүрт нээлттэй, хүртээмжтэй, дахин ашиглах боломжтой болгодог.

Нээлттэй шинжлэх ухаан нь шинжлэх ухааны мэдлэгийг бий болгох, үнэлэх болон харилцаа холбооны үйл явцыг уламжлалт шинжлэх ухааны нийгэмлэгээс гадна нийгмийн оролцогчдод нээж өгдөг.

Монгол улс, тэр дундаа боловсролын салбар КОВИД-19 цар тахлын нөхцөл байдлыг дэлхийн бусад улс орнуудын нэгэн адил богино хугацаанд цаг алдалгүй шинжлэн судалж, баримт нотолгоонд суурилсан оновчтой шийдвэр гаргахад онцгойлон анхаарч буй цаг үед НҮБ-ын Хүүхдийн Сан, Боловсрол, шинжлэх ухааны яамны захиалгаар “Хүүхдийн нийгэм-сэтгэл зүйн асуудал, эрсдлийг илрүүлэх судалгаа”-г хийсэн.

Боловсролын нийгмийн шинэ гэрээ

1. Өмнөх амлалтууд болон тодорхойгүй ирээдүйн хооронд
2. Боловсролын шинэчлэл
3. Боловсролын шинэ гэрээг хурдасгах нь

Та хүүхдэдээ сургуульд орохын өмнө хэрхэн туслах вэ?
Эцэг эхчүүд хүүхдээ сургуульд бүртгүүлсний дараа хүүхдэдээ хэрхэн туслах ёстой вэ? Энэ асуултад хариулт өгөх зорилгоор энэхүү гарын авлагыг бэлтгэлээ. Энэ гарын авлагад хүүхдийн хөгжлийн өргөн агуулгыг багтаахаас илүүтэй хүүхэд сургуульд элсэн суралцахад нэн тэргүүнд анхаарч хөгжүүлбэл зохих чадвар, дадлыг тодорхойлж өгснөөс гадна эцэг эхчүүдийн зүгээс хүүхдэдээ үзүүлэх дэмжлэг, санамж зөвлөгөөг оруулж өгсөн болно.

Гарын авлагын агуулга.

• Бие бялдрын хөгжил
• Хэл ярианы хөгжил
• Сэтгэл хөдлөл, нийгэмшихүй
• Оюун ухаан
• Суралцах чадвар
• Дасан зохицох чадвар

Тус номыг “Нэгдүгээр ангийн сурагчдын суралцах чадварыг дэмжихэд чиглэсэн сургуулийн чадавхыг бэхжүүлэх нь” төслийн хүрээнд боловсруулан хэвлүүлэв.

Сэтгэл, оюуны боловсрол

Орчуулсан: Ц.Баярмаа, З.Болормаа, Э.Сайнбилэг, Ч.Сайнжаргал, Д.Туул
Монгол эхийг бэлтгэсэн: Б.Баттулга