Цахим номууд

• Номын бүтэц
• Сэлбэн засах үндсэн зарчимууд
• Сэлбэн засах энгийн багаж хэрэгсэл
• Сэлбэн засах аргууд...

• Гурван сайхан уулын домог
• Ёл, охин хөтлийн домог
• Алтан уулын домог
• Яст Тостын домог
• Хэрмэн замын домог
• Ноён, Сэврэй уулсын домог
• Дөрвөлж хар бүйлсний домог
• Алгуй улаан цавын домог
• Хонгор овоо, Буурал угалзын домог
• Борзонгийн говийн домог

1.  ХӨДӨЛМӨР, НИЙГМИЙН ХАМГААЛЛЫН СУДАЛГААНЫ ИНСТИТУТ 2015-2016 оны хичээлийн жилд их, дээд сургууль болон мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллага төгсөгчид
2.  Судалгааг гүйцэтгэсэн: Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын судалгааны институт, Хөдөлмөр эрхлэлтийн бодлогын судалгааны сектор Судалгааг гүйцэтгэсэн багийн гишүүд: М.Алтансүх ХНХСИ-ийн захирал И.Энхбаатар ХЭБСС-ын эрхлэгч Д.Алтангэрэл ХЭБСС-ын эрдэм шинжилгээний ажилтан Г.Мягмардулам ХЭБСС-ын эрдэм шинжилгээний ажилтан Н.Жаргалсайхан ХЭБСС-ын эрдэм шинжилгээний ажилтан Б.Эрдэнэтуяа ХЭБСС-ын эрдэм шинжилгээний ажилтан С.Хүрэл-Эрдэнэ ХЭБСС-ын эрдэм шинжилгээний ажилтан Хэвлэлд бэлтгэсэн: С. Түшигтулга

Сүүлийн хичээл дуусаж завсарлагааны хонх дуугарав. 
Хичээл тармагц гадуур байрны хүүхдүүд гэр гэр рүүгээ явцгаана. Дотуур байрынхан ялгарч үлдээд, хичээл хийдэг намхан цагаан байшингийн ойролцоох их 
элсэн дээр цуглан тоглоцгооно. Барилдана. Хөөцөлдөнө. Цүнхтэй номоороо бие биесийг цохиж үймэн хашхиралдана.

МЯТАВЫН СУРАГ

НЭГЭН СЭХЭЭ

ХУСНЫ ШИД

ГАЙХАМШИГТ СОРОНЗОН

НЭГ СУМААР ХОЁР ЧОНО

УТАС ОЛСНООС ХҮЧТЭЙ

МЭХЭЭРИЙН АМТ

ХӨШҮҮРГИЙН ЭРДЭМ

ДАХИАД Л ТОМИЛОЛТ АВАХААС ДАА

Орос оронд хаант засаг эцэс болсон нь 3
Болышенкууд засгийн эрхийг авсан нь 15
Зөвлөлүүдийн ялалт 26
Япон Хяралыг айлгах болсон пь 37
Энэтхэг орон дайны үеэр 46

ГАРЧИГ

Европ Дорнод Азийг эзэлж эхэлсэн нь 3
Хятад орон энх амгалан цэцэглэн хөгжиж байсан үе 7
Япон хаалгаа хаасан нь 13
Европ дахины самуун үе 19
Сэргэн мандалт 24
Протестантуудын бослого, тариачны дайн 30

Залуучуудад зориулан түүхийг энгийн, ойлгомжтой тайлбарлаж шоронгоос охиндоо бичсэн захидлууд.

АГУУЛГА
Төрсөн өдөрт зориулсан захидал - 35
Шинэ жилийн бэлэг - 40
Түүхийн сургамж - 43
Инкилаб Зиндабад - 46
Ази ба Европ - 49
Эртний соёл иргэншил ба бидний өв уламжлал - 51
Эллинүүд - 55
Грекийн хот - улс - 58
Өрнөд Азид байсан эзэнт гүрнүүд - 61
Хуучин уламжлалын балаг - 65
Эртний Энэтхэгийн тосгон-улс - 69
Хятад орон нэгэн мянган жилийн хугацаанд - 74
Өнгөрсний дуудлага - 77
Баялаг хэнд очиж байв аа - 81
Христосоос мэндлэхээс өмнөх зургаа дахь зуун ба шашин - 86
Перс ба Грекийн - 92
Эртний Грекүүдийн сүр хүчин - 98
Нэрт байлдан дагуулагч сэхүүн зант - 102
Чандрагупт Маурья ба "Артхашастра" - 105
Гурван сар! - 111
Аравийн тэнгис - 118
Тойм - 122
Бурхны ивээлт Ашуг хаан - 124
Ашугийн үеийн дэлхий дахин - 130
Цин, Хан улсын үеийн - 133
Ром Карфагений эсрэг - 137
Ромын бүгд найрамдах улс эзэнт гүрэн болсон нь - 142
Өмнөд Энэтхэг Умардаасаа давамгайлах болов - 147
Хил залгасан Кушаны эзэнт улс - 152
Иисус ба Христосоос - 156
Ромын эзэнт гүрэн - 162
Ромын эзэнт гүрэн бутарч хоосон нэр болон хувирсан нь - 167

Чойжин ламын сүм бол хувьсгалын өмнө тус улсын бүх байдалд маш их нөлөөтэй байсан олон сүмийн нэг нь байжээ.

1941-1945 оны хооронд өрнөсөн Дэлхийн II дайнд Зөвлөлт холбоот улс нацист Германтай байлдан ялсны ойг жил бүрийн тавдугаар сарын 9-ний өдөр ОХУ ёслол төгөлдөр тэмдэглэдэг бөгөөд энэ жил ялалтын 74 жилийн ой нь болж байна.

Харин энэ дайны үйл явцад монголчууд хэрхэн оролцсон болоод тухайн үедээ ЗХУ ялалт байгуулахад монголчуудын дэмжлэг чухам юу байсан талаарх мэдээллийг Шинжлэх ухааны академийн (ШУА)-ийн Түүх археологийн хүрээлэнгийн захирал, доктор профессор С.Чулуун нарын эрдэмтэд олон жилийн турш эрэн хайж ОХУ, Монгол Улсын архивуудад буй түүхийн баримт, тушаал шийдвэр, захидал харилцаа, гэрэл зураг, дүрс бичлэг, тухайн үед хэвлэгдэж байсан сонин хэвлэл, уран зураг, захидал зэрэг холбогдох бүхий л түүхийн материалыг цуглуулж, эмхэтгэсэн байдаг юм.

Эдгээр түүхийн баримт, материалуудыг доктор профессор С.Чулуун редакторлан эрдэмтэн, түүхчдийн хамт эмхэтгэж Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, Монгол Улсын Гадаад харилцааны яам, Шинжлэх ухааны академийн Түүх, археологийн хүрээлэнтэй хамтран 2015 онд “МОНГОЛЫН АРД ТҮМЭН: Бүхнийг фронтод, бүгдийг ялалтын төлөө” нэртэйгээр гаргасан юм.

Соёлын өвийн анхдугаар зөвлөгөөнд зориулан гаргаж буй энэхүү “Соёлын өвийн мэдээлэл-2018" эмхэтгэлд Соёлын өвийн Улсын нэгдсэн бүртгэл, мэдээллийн санд бүртгэлтэй Соёлын биет болон биет бус өвийн хууль тогтоомжийн нэр, тодорхойлолт, тоон үзүүлэлт, үнэ цэнэ, зэрэглэл, төрөл зүйл, байршлын мэдээллийг орууллаа.

Мөнхийн зан заншил, ёслол гэж байдаггүй. Цагийн аяс, нийгмийн хөгжлийн шаардлагад нийцэн өөрчлөгдөж, улам бүр боловсронгуй, баялаг агуулгатай, танин мэдэхүйн болон хүмүүжлийн ач холбогдолтой болж байдаг.

“Арьс шир бэлтгэл” бүлгээс малын арьс шир түүний ач холбогдол, анхан шатны боловсруулалт хийж үйлдвэрт нийлүүлэх болон гэрийн нөхцөлд эдлэл хийх замаар үнэ өртгийг нэмэгдүүлэх боломжийн талаар мэддэг болно.

Номзүйн бичилт: хэвлэлийн бүтээгдэхүүний тухай мэдээ, анхны мэдэгдэхүүний эрэмбэ дараалал,
бүрэлдэхүүнийг жигдрүүлсэн буюу түүнчлэн судлагдахууны агуулга, уншигчийн зориулалт, хэмжээ, лавлах г.м.-ийн талаар төсөөлөл авах лавлагааны цогц.

1940 онд батлагдсан БНМАУ-н үндсэн хууль. Монгол бичгээр

Тус улсын харъяат аливаа хүний шүтэх итгэх явдалд бүрэн эрх чөлөө олгохын тулд, шашны хэргийг улс төрийн хэргээс тусгаар байлгаж шашин шүтлэгийн хэргийг өөр өөрийн дур сүсгээр болговоос зохимой.

• Хутагт огторгуй, газрын найман гэгээн оршив (p.1).
• Тус номын нэрийг энэтхэг, түвд, монгол хэлээр өгүүлээд хамаг бурхан бодьсадад мөргөмүй гэсэн тахил үгтэй (p.2).
• Ялж төгс үлсэн Бурхан багш (Шагжмуни) агуу их эрдэнэ давхарласан асарт сууж байтал арван зүгийн бовь сэтгэлтэн тэнгэр асур рах наймаг аймаг тэргүүтэн бүгдээр түүнд өргөл хүндлэл үзүүлэхэд цуглагсдын дотроос Торолтгүй хэмээх бодьсад бурхан багшаас огторгуй, газар хоёрт эрхшээн үйлдэгч газрын эзэн хамаг догшин лууг амгалан болгон соёрхогтун хэмээсэнд ийн зарлиг болжээ (p.3).
• Би хамаг төрөлхтөн хийгээд өглөгийн эздэд тус хийгээд буян агуу их болохын тул их ном Найман гэгээнийг өгүүлснээр огторгуй, газрын хамаг догшин луус амирлан сайн амгалан болно гэжээ (p. 4).
• Oгторгуй хэмээх нь Сүмбэр уулын 4 талаас далайн гэрэл огторгуйдтусан оршихыг огторгуй хэмээнэ. Газар хэмээгч нь далай доторх 4 тив мөн. Гэгээн хэмээх нь огторгуй, газар хоёрын завсарт оршсон төрөлхтөн, амьтан, амьсгал төгссөн хамгийг өгүүлнэ. Найм хэмээх нь тэдэнд эрхшээн үйлдэгч тэнгэр, асур, рах их хүчит наймыг хэлнэ (p. 5).
• Үүнээс хойш Бурхан багшаас Торолтгүйгийн асуусан хүн төрөх өдрөө эс сонгож төрөх, үхэх өдрөө эс сонгож үхэх, ухаан санаа төөрөлдөх ээдрээг хэрхин тайлах, энд айлдсан номыг Найман гэгээн гэсний учир зэргийг асуусанд хариулсан агуулгайтай (pp. 6-32).
• Xутагт огторгуй газрын найман гэгээн хэмээх их хөлгөний судар дуусав гэсэн төгсгөлийн үгтэй (p. 33).
• Ширүүн сэтгэл бүхэн амгалан болтугай гэсэн ерөөл буй (p. 34).
• Хорт бүхэн амгалан болтугай гэсэн ерөөл буй (p. 35-36).
• Ялж төгс үлсэн ийн айлдсанд арван зүгийн бурхан бодьсад нар хийгээд тэнгэр, асур, рах болон хүн тэргүүтэн цөм даган баясаж Бурхан багшийш илтэд магтав. Их хутагт огторгуй, газрын найман гэгээн төгсөв гэсэн төгсгөлийн үгтэй (p. 37).
• Xоосон [empty] (p. 38).