Ном уу? Нам уу?

2016-06-102018-09-03 mongolmedleg.org

Даяар Монгол сэтгүүлийн эрхлэгч Б.Наминчимэдийн тухайд миний бодрол

МОНГОЛ НИЙГЭМЛЭГ

АНУ-ын Индиана мужийн Блүүмингтон хотын төвд байрлах Индинагийн их сургуульд Монгол судлалын гол цөм болсон “Монгол Нийгэмлэг” байрлана. Монголын түүхэнд холбогдох ховор чухаг судар номын бүрэн цуглуулга энд л бий…

1961 онд Монгол Улсыг НҮБ-ын бүрэн эрхт гишүүнээр элсэх тэр баярт мөчид 1931 онд Монгол нутгаасаа гарсан нэгэн эрхэм хүн нүдэндээ нулимстай, нүүрэндээ баяртай бахдан баярлан зогсож байжээ. Энэ бидний эрхэм хүн бол Дилов хутагт.

http://www.gereg.mn/news/1658/

http://www.lamongols.com/content/view/6146/

Тус баяртай ялалтын дараа 1947 онд Монголын төлөө цохилсон зүрхтэй нэрт эрдэмтэн Оуэн Латтиморын ач тусаар АНУ-д хөл тавьж, Дилов хутагт, Онон Өргөнгөө нарын дэргэд эрдмийн ажлаа эхлүүлсэн нэгэн эрхэм хүн тус нийгэмлэгийг үүсгэн байгуулжээ. Энэ эрхэм хүн бол Хангин Гомбожав.

http://saruul.niitlelch.mn/content/6352.shtml

Индиана их сургуулиас холгүйхэн Төвд Монголын Буддын Соёлын Төв бий. Далай ламын ах Норбу ринбүүчи бясалган суусан ой модоор бүрхмэл, амар амгалан анхилсан энэ сайхан дагшин оронд одоо Ажаа гэгээн олон монгол түмэндээ буян залбиралаа хураан суугаа.

http://tmbcc.org/SITE/mongolian/AG.html

Энэ тухайд дараа хэрэг болгон дэлгэрэнгүй түүхийг бичихийг хичээе. Энэ газар орны зорин суусан нэгэн монгол бол Бааасангийн Наминчимэд.

МОНГОЛ АЛТАЙ

Зулай цагаан Алтайгаа би Зүүдэлж сэрдэг нь юуных вэ гэж Алтайн Бугатын эрхэм хүү Зүмпэрэлийн Гүнсэн эмч нэгэнтээ энэ сайхан дууны үгийг тэрлэн мөнхөлжээ.

Алтай нутгаас бичээч, зохиолч, сэтгүүлч хамгийн олноор төрсөн нь учиртай юм шиг.

Тунгалаг Тамирыг туурвисан Тайшир сумын Чадраабалын Лодойдамба, хүүхдийн зохиолч Дэлгэр сумын Мөнгөний Чимэд ахайтан энэ зууныг тэргүүлэн, түүнээ түүчээлсэн цогтой эх оронч Цогт сумын Содномын Азарзэд, цуутэй улс төрч Чандмань сумын Цогт-Очирын Лоохууз,

Морин хуураа мөнхөлсөн Халиун-Наран сумын нэрт яруу найрагч Мишигийн Цэдэндорж, төр улсаа төвт ёсоор залж чадсан Ерөнхий сайд Бугат сумын Пунцагийн Жасрай, түмэн сайхан энэ олон суу билэгт ард олныхоо ухааныг ухааныг шингээгээд, оюун билгийг нь энэ зуундаа дамжуулан ухааруулж, хорвоотой танилцуулсан Лодонгийн Түдэв, Суварган цэнхэр уулсын зохиолч Дарви сумын Санжийн Пүрэв,

Түүх соёлын гүн ухааныг гуравсан хэлхээгээр ухааран хэлхсэн түүхч зохиолч Дэлгэр сумын Намсрайн Нагаанбуу, эх соёл хэл бичгээрээ алдраа түгээсэн ардын багш Шарга сумын Шаравын Чоймаа, төрийн шагналт Бугат сумын Далхаагийн Норов,

Сэтгүүлч зохиолч нөхдөө үнэн төлөө дуулахыг үлгэрлэсэн Шарга сумын Цэрэндоржийн Балдорж, аялгуу дууны асарт уярсан сэтгүүлч яруу найрагч Төгрөг сумын Үржингийн Хүрэлбаатар, яруу найрагч Баян-Уулын Ламжавын Мягмарсүрэн, сэтгүүл зүйн гүнд цөмөрсөн Бугат сумын Бадам-Очирын Галаарид, Дэлгэр сумын Хайдавын Чилаажав,

Зохиолч, сэтгүүлч Т.Юмсүрэн, Б.Дорж, Г.Дагвадорж, Д.Цахилгаан, С.Донид, зөгнөлт зохиолч Ж.Гал, СГЗ Д.Дашдондов, СГЗ Дамдины Жамъян (Бугат сум) гээд энэ олон хүмүүсийн түрлэг дуунд ухаажин тэнхэрч, тэгээд араас нь үргэлжлэн түрсэн, зөв сэтгэл нь ард олондоо, зөн билэг нь Монгол орондоо тэмүүлсэн Халиун сумын Баасангийн Наминчимэд гээд Алтай нутгийн ард түмэн эх орноо хайрлан хамгаалах, эр зоригтой эрэмгий авъяастнуудаа өлгийдсэн өнө мөнхийн сайхан нутаг.

Үнэхээр үнэн шүү. Наминчимэд ээ.

Нутгийн тэр уулс нуруутай, Нуган үрдээ ханилгаатай.

МОНГОЛ ХҮН

Өндөр Алтайгаагаас амьдралын ухааныг суулгаад Номтой газрыг бараадан Монгол нийгэмлэг буй Индиана мужийг зорин саатсан нь учиртай байсан мэт.

Тэртээх өндөр Говь-Алтай нутгийн унаган хүү Баасангийн Наминчимэд төр түмнээ түших Ардын Их Хуралд нэр дэвшжээ гэсэн мэдээг сонсоод Америкт буй олон Монголчууд баярлаж буй. Америкт ахуй хугацаандаа хичнээн олон монгол хүмүүстээ ач тус болж байсныг тэр хүмүүс сэтгэлийн угтаа дурсан дор бүрдээ дурсамж, санамж, талархал хүндлэлээ илэрхийлсээр байх юм. Энгийн нэгэн буурал өвгөнд хэрхэн ач санан тусаа хүргэж байсан тухай дурсамж, энгийн олон хүмүүст хэрхэн үнэ цэнэтэй мэдээлэл түгээж байсан тухай баримт тэр бүхнийг гэрчлэх юм даа.

Наминчимэдээс түүх үнэртэнэ

Номинчимэдээс номын үнэр ханхална

Ном ном тэр чигээрээ ном.

Аяганы хариу өдөртөө, Агтны хариу жилдээ гэж ардын сайхан үг бий. Сэтгэл гаргасан юмс бүхэн сайхан байдгийн адилаар бусад олондоо сэтгэл гаргаж явсан Б.Наминчимэдийг Америкт суугаа Монголчуудын дотор дурсах хүн захаас аваад маш олон.

Энэ эрхэм хүн МОНЦАМЭ агентлагийн Дотоод мэдээллийн газрын дарга, ерөнхий редакторийн алба хашиж байгаад 2003 онд Вашингтон хотод ирж хоёр жил амьдрахдаа “Вашингтоны мэдээ” нэртэй сэтгүүл эрхлэн гаргаж, улмаар Индиана мужийн Блүүмингтон хотод шилжин гурван хавар суух зуураа “Хамаг Монгол”, ”Даяар Монгол” сэтгүүлийг хэвлэн түгээж тун ч олон элэг нэгт түмэндээ тусыг хүргэсэн дээ.